Beroepscode en tuchtrecht Beroepsgeheim
Wanneer kan/mag/moet je als pedagoog beroepsgeheim doorbreken?
De basisregel is dat er toestemming nodig is voor het doorbreken van je beroepsgeheim. Er zijn ook situaties waarin geen toestemming hoeft te worden gevraagd en situaties waarin je de geheimhouding mag of moet doorbreken, ook als je geen toestemming hebt gekregen of hebt kunnen vragen. Hieronder zetten we de verschillende situaties op een rij.
Anoniem een casus bespreken
Allereerst is het goed te weten dat anoniem een casus bespreken altijd mogelijk is. Het is van belang dat je je realiseert dat anoniem niet alleen betekent ‘geen namen noemen’, maar dat de gegevens die worden gedeeld niet herleidbaar zijn tot de persoon die besproken wordt. Als iedereen weet over wie het gaat in een casusbespreking, dan is dat niet anoniem - ook al worden er geen namen genoemd.
Het beroepsgeheim geldt niet jegens:
- de waarnemer/vervanger van de pedagoog (artikel 32 lid 2 NVO Beroepscode);
- de wettelijk vertegenwoordiger van de cliënt (artikel 14 NVO Beroepscode);
- degene die betrokken is bij de uitvoering van dezelfde hulp aan dezelfde cliënt, dit wil zeggen direct betrokken bij de uitvoering van het behandel- of begeleidingsplan (artikel 32 NVO Beroepscode);
Er hoeft in deze situaties geen toestemming te worden gevraagd voor het verstrekken van informatie. Voor de waarnemer / vervanger en voor de medebehandelaar geldt dat niet meer informatie wordt verstrekt dan noodzakelijk en voldoende is voor de taak die de ander uit moet voeren.
Meldrechten
Er zijn meldrechten (artikel 15 NVO Beroepscode) voor het verstrekken van informatie aan:
- Veilig Thuis voor het melden van (een vermoeden van) kindermishandeling of huiselijk geweld. Doorloop daarbij de stappen van de meldcode en hanteer het afwegingskader. Voor meer informatie over het gesprek met ouders zie Meldrecht veilig thuis en het gesprek met ouders en Wat als Veilig Thuis informatie wil over de behandeling van een ouder of kind (achter de inlog);
- Raad voor de Kinderbescherming. Zie voor meer informatie: Ben je verplicht om informatie te delen met een onderzoeker van de raad voor de kinderbescherming in het kader van een raadsonderzoek (achter de inlog);
- Verwijsindex Risicojongeren. Zie voor meer informatie: De verwijsindex risicojongeren VIR wat mag je als pedagoog wel en niet (achter de inlog);
- Gezinsvoogd die belast is met de uitvoering van een ondertoezichtstelling (OTS). Dit meldrecht geldt als je als pedagoog zelf meent dat je (ongevraagd) informatie aan de gezinsvoogd moet verstrekken. Zie voor meer informatie de Handreiking Gegevens verstrekken aan de gezinsvoogd. Hoe zit het ook alweer? (nov 2025) (achter de inlog).
Wettelijke meldplicht
In sommige gevallen verplicht de wet de pedagoog om informatie te verstrekken (artikel 13 NVO Beroepscode). We spreken dan van een meld- of informatieplicht. Een dergelijke plicht is voor pedagogen bijvoorbeeld aan de orde als:
- de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd of de Inspectie voor het Onderwijs om informatie vraagt in verband met het uitoefenen van toezicht(1);
- de gemeente om informatie vraagt, voor zover dit noodzakelijk is in verband met de toegang tot, of de bekostiging, controle of fraudebestrijding van jeugdhulp(2);
- de gezinsvoogd om informatie vraagt, voor zover deze informatie noodzakelijk is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling;
- een leerling naar een andere school voor (speciaal) primair of voortgezet onderwijs gaat. In dat geval is de school verplicht om het onderwijskundig rapport(3), met daarin ook informatie van de pedagoog over de leerling, aan de nieuwe school te verstrekken;
- het Centraal Bureau voor de Statistiek over informatie moet beschikken in verband met de beleidsinformatie jeugd.
Conflict van plichten
Maar wat als geen van de bovengenoemde situaties speelt en je als pedagoog geen toestemming hebt en toch meent dat je moet spreken, omdat je alleen door de geheimhouding te verbreken (een aanzienlijk risico op) ernstige schade voor je cliënt of voor een ander kan voorkomen? We spreken dan van een conflict van plichten (artikel 16 NVO Beroepscode). In dergelijke situaties waarin de plicht om te spreken botst met de plicht om te zwijgen is soms informatieverstrekking toch mogelijk. Van belang is dat je dan een zorgvuldige afweging maakt. Zie voor meer informatie: Hoe deel je zorgvuldig informatie op basis van een conflict van plichten (achter de inlog).
--------------------------------------------
- [1] De verplichting om informatie te verstrekken geldt ook als een andere toezichthouder om informatie vraagt en deze toezichthouder op grond van de wet inzage heeft in het dossier.
- [2] Zie voor een uitvoerige toelichting de Handreiking ‘Zorgvuldig gegevens verstrekken aan gemeenten bij jeugdhulp’: https://mijn.nvo.nl/publicaties/handreikingen (achter de inlog).
- [3] Het onderwijskundig rapport bevat: administratieve gegevens, informatie over de leerresultaten en over het verzuim, informatie over de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling en over eventuele begeleiding die hij heeft (gehad).
