PAO: Cursus Observeren als diagnostisch middel

Toepassing in handelingsgerichte diagnostiek bij leer- en gedragsproblemen
In de diagnostiek rondom leerproblemen en sociaal-emotionele problematiek wordt vaak gewerkt met gestandaardiseerde vragenlijsten, tests en toetsen. Wist je echter dat een observatie in de klas, op de speelplaats of in de groepsetting vaak een ander perspectief kan geven op de gesignaleerde problemen.
Gedragsdeskundigen blijken in de praktijk observaties weinig in te zetten.

In deze cursus leer je hoe je observaties systematisch onderdeel kan maken van je diagnostische proces.
Je kunt observaties inzetten voor hele uiteenlopende hulpvragen en soorten problematiek. Denk bijvoorbeeld aan storend gedrag, sociaal-emotionele problematiek, concentratie- of motivatieproblemen. Voor elk van de hulpvragen kun je een andere vorm van observatie inzetten.
Eigenlijk alle problemen die waarneembaar zijn in gedrag kunnen we met een observatie verhelderen of verklaren.

Het kader van deze cursus is de handelingsgerichte diagnostiek. Observaties zijn van grote waarde om na te gaan hoe het kind in zijn systeem (de klas of thuis) functioneert, zodat je goed kunt adviseren en gericht bent op de context, de situaties waarin het kind dagelijks verkeert. Sterk aan een observatie is dat je deze handelingsgericht of veranderingsgericht kunt inzetten, waardoor je vanuit de observatie richting krijgt op een passende interventie of begeleiding. Vanuit dit kader besteden we aandacht aan het rapporteren van observaties en de rol van subjectiviteit. Hoe kun je zo concreet mogelijk rapporteren en interpretaties beperken? Hoe zorg je voor transparantie in je diagnostiek?

In deze korte cursus krijg je theorie en praktische handvatten voor het uitvoeren van vrije en gestructureerde observaties en maak je kennis met kijkwijzers die ook in het onderwijs worden gebruikt.
In de cursus werk je aan het ontwerpen of verfijnen van een observatie-instrument. Daarnaast gaan we in op het verwerken en gebruiken van de observaties in diagnostische besluitvorming en rapportage.

Lees hier het interview met Tirza Bosma, over Observeren als diagnostisch middel bij leer- en gedragsproblemen: ‘Je krijgt een completer beeld om tot passende handelingsadviezen te komen’

Kernpunten:

• systematisch leren observeren;
• observeren rapporteren en inpassen binnen handelingsgerichte diagnostiek;
• gedragsfunctieanalyse (GFA) leren uitvoeren;
• veranderingsgerichte observaties toepassen.