Vervangende toestemming van de rechter

Een ouder heeft vervangende toestemming voor onderzoek van dochter (8 jaar) aangevraagd en gekregen, wat betekent dit nu? Welke rechten heeft de andere ouder nog?

Indien ouders met gezag van mening verschillen over de toestemming voor jeugdhulp of geneeskundige behandeling, dan kunnen zij (gezamenlijk of individueel) de rechter vragen hierover te besluiten. Dat staat in artikel 1:253a van het Burgerlijk Wetboek. De rechtbank neemt een beslissing ‘die het belang van het kind dient’. De jeugdhulpverlener kan deze vervangende toestemming niet regelen. Vervangende toestemming kan alleen door de ouder(s) gevraagd worden aan de rechter.

Voor hulpverlening is alleen mogelijk bij kinderen jonger dan 12 jaar. Omdat de wet uitzonderingen biedt bij jeugdigen tussen 12 en 16 jaar (zie: Eén ouder geeft geen toestemming voor behandeling 14-jarige jeugdige) en de jeugdige vanaf 16 jaar zelf beslist. Voor andere kwesties zoals de woonplek van de jeugdige, vakanties naar het buitenland en kwesties op school zoals inschrijving op een andere school of toestemming voor het handelingsdeel van het OPP is vervangende toestemming mogelijk tot de jeugdige meerderjarig is.

Praktisch gezien betekent dit dat de rechter kan besluiten toestemming te verlenen voor bijvoorbeeld onderzoek of behandeling of verhuizing of handelingsdeel OPP. Deze toestemming komt dan in de plaats van de toestemming van de ouder, die de toestemming niet gaf. Dat is ook het enige dat wordt vervangen. De overige rechten van de ouder blijven volledig intact. Dat betekent dat beide ouders met gezag gelijkwaardig dienen te worden geïnformeerd, waar nodig betrokken bij het onderzoek of de behandeling én beslissen over bijvoorbeeld het delen van informatie met derden.

In de uitspraak van de rechter staat vermeld welke toestemming is vervangen. Vaak is dat in vrij algemene termen beschreven, zoals ‘diagnostiek’ of ‘ggz behandeling’. Het is aan te raden deze uitspraak op te vragen bij ouders en op te nemen in het dossier.