Gezag bij internationale gezinnen

Als mensen met een andere nationaliteit in Nederland komen wonen en in Nederland een kind krijgen, geldt het Nederlandse (gezags)recht. Maar wie heeft het gezag bij een kind dat mee verhuisd naar Nederland, maar geboren is in een ander land zoals Oekraïne, Spanje, Suriname, Nigeria of Australië? Is een dergelijk kind te vinden in het gezagsregister? Hebben getrouwde ouders dan ook gezamenlijk gezag? En hoe zit het bij scheiding?

Goed om te weten dat dit zo ongeveer het ingewikkeldste probleem in het familierecht, terwijl het erg veel voorkomt.

Een deel van de kinderen van buitenlandse gezinnen is te vinden in het gezagsregister

• Kinderen geboren in Nederland vallen onder het Nederlandse (gezags)recht en zijn net als andere Nederlandse kinderen. Dit betekent ook dat het gezagsregister over hen kan worden geraadpleegd.
• Kinderen niet geboren in Nederland, maar wel wonend in Nederland, zijn alleen in het gezagsregister te vinden als een Nederlandse rechter een uitspraak over hen heeft gedaan. Bijvoorbeeld als er in Nederland een OTS is uitgesproken of als ouders in Nederland zijn gescheiden. Alleenstaande vluchtelingenkinderen hebben een voogd (Nidos). Ook dat is te vinden in het gezagsregister.

Is een kind in het buitenland geboren en niet te vinden in het gezagsregister, dan kan de pedagoog de volgende vuistregels hanteren:

• Als ouders al kinderen hebben als ze in Nederland komen wonen, dan geldt over het algemeen dat ouders die in het land van herkomst zijn getrouwd en kinderen hebben gekregen, dat ze bijna altijd daarover samen gezag uitoefenen. In sommige landen is dat dan ‘beslisgezag’ voor vader en ‘opvoedgezag’ voor de moeder maar als ze eenmaal in Nederland wonen wordt dat gezag ‘ons’ gezag, dit wil zeggen dat beide ouders hetzelfde gezag hebben (met dezelfde bevoegdheden wat betreft toestemming voor hulpverlening en dossierrechten);
• Als ouders beiden dezelfde informatie geven over wie gezag heeft of hebben dan mag je ervan uit gaan dat dit klopt;
• Als ouders verschillende informatie geven over wie gezag heeft of hebben, dan is er werk aan de winkel voor ouders. Dat ze zelf uitzoeken en aannemelijk maken hoe het zit, zo nodig met vertaling van de documenten die ze aandragen. Jij hebt als pedagoog nl die mogelijkheden niet.

Eén gezaghebbende ouder woont in het buitenland

Zijn er twee gezaghebbende ouders en woont één van hen in het buitenland? Dan vraag je aan de in Nederland wonende ouder naar de contactgegevens van de andere gezaghebbende ouder. Over het algemeen zijn er contactgegevens en is bellen/mailen/appen mogelijk. Al zal dat mogelijk in het Engels moeten. Dat gebeurt nu bijvoorbeeld geregeld bij kinderen wiens vader nog in Oekraïne is en moeder met kind(eren) in Nederland. Je kunt dan gewoon toestemming vragen en ook afspraken maken over de wijze waarop die ouder betrokken wil worden. Dan kun je ook voorleggen of hij/zij er mee instemt dan de andere gezaghebbende ouder bijvoorbeeld bij tussenevaluaties, toestemming geven voor gesprekken met derden e.d. of mede namens hem/haar optreedt.

Zijn er geen contactgegevens van de andere ouder bekend bij de in Nederland verblijvende ouder (ook kinderen hebben geen contact via social media met de andere ouder) en kun je die zelf redelijkerwijs ook niet achterhalen, dan maak je een aantekening in je dossier van wat er gedaan is om de verblijfplaats/contactgegevens te achterhalen en handel je alle zaken met de in Nederland wonende gezaghebbende ouder af. Deze vertegenwoordigt namelijk de andere gezaghebbende ouder als zijn verblijfplaats onbekend is en daardoor ook niet te bereiken is.