Als de gezamenlijke behandeling wordt stopgezet, kun je dan behandelaar van één partij blijven?

Wat als de gezinsbehandeling wordt stopgezet en één ouder wil nog ouderbegeleiding? Wat als een 14-jarige de behandeling stop zet en moeder nog ouderbegeleiding wil? Wat als de relatietherapie wordt stopgezet en een van de partners wil nog individuele begeleiding? Kan dat en onder welke voorwaarden?

Art 23 van de NVO beroepscode gaat over onverenigbare opdrachten of rollen en zegt het volgende:

1. De pedagoog aanvaardt geen opdracht die niet te verenigen is met een reeds eerder aanvaarde opdracht, ook als er geen sprake is van dezelfde cliënt. Bij de motivering van zijn weigering neemt de pedagoog de geheimhouding in acht zoals beschreven in artikel 11.

2. De pedagoog expliciteert zijn verschillende rollen als hij gelijktijdig of achtereenvolgens verschillende professionele rollen heeft ten opzichte van zijn cliënt. De pedagoog vermijdt het vermengen van verschillende professionele rollen voor zover deze onverenigbaar zijn uit het oogpunt van de zorg van een goed pedagoog.

3. De pedagoog is alert op situaties waarin de belangen van de cliënt, van de opdrachtgever en/of van leden van het cliëntsysteem onverenigbaar zijn. Indien een dergelijke situatie ontstaat, expliciteert de pedagoog zo spoedig mogelijk zijn positiekeuze ten opzichte van alle betrokkenen.

4. De pedagoog aanvaardt geen opdracht waarbij de professionele relatie vermengd raakt, of kan raken, met de informele relatie die de pedagoog heeft met de cliënt. Zoals in die gevallen waarin er tussen de pedagoog en de cliënt of een lid van het cliëntsysteem een familie-, liefdes- of vriendschapsrelatie bestaat.

Het is dus niet zo dat een verandering van rol van de pedagoog in de behandeling niet mogelijk is. Als een pedagoog een rolverandering overweegt moet hij beoordelen of dat mogelijk is.

Om te beoordelen of een rolwisseling mogelijk is, stel je jezelf de volgende vragen: 

Wat betekent het voor degene met wie de zorgrelatie eindigt?

Als er strijd is tussen bijvoorbeeld ouders of ouders en jeugdige, dan kan het voortzetten van de zorgrelatie met een van de partijen een negatief effect hebben op degene wiens zorgrelatie wordt beëindigd. Ook als er geen strijd is kan iemand zich in de steek gelaten voelen en bijvoorbeeld denken dat er partij wordt gekozen, of zich afvragen wat er gebeurt met de gegevens die in vertrouwen met de pedagoog zijn gedeeld. Dat kan leiden tot minder vertrouwen in de hulpverlening en dat moet worden voorkomen. Dus beoordeel goed of dit soort zorgen spelen en of die zorgen weggenomen kunnen worden of niet. 

Wat betekent het voor degene met wie je een nieuwe zorgrelatie aangaat?

In hoeverre begrijpt diegene de rolwisseling? Het gaat nu niet meer om de gezamenlijke hulpvraag maar om een individuele hulpvraag. Is duidelijk wat de pedagoog kan bieden en waar de grenzen zijn? 

Wat betekent het voor de pedagoog?

Ook goed om je af te vragen of je zelf goed kunt omgaan met de situatie. Het is een verandering en je moet iedereen meenemen in die verandering. Dat betekent dat je zelf het verschil tussen je nieuwe en oude rol heel helder dient te hebben en ook goed moet kunnen uitleggen. Heb je daar vertrouwen in? Toets ook bij een collega of bijvoorbeeld in de supervisie of je niets over het hoofd hebt gezien bij je afweging en besluit over de rolwijziging.

Besluit je tot een rolwisseling dan is het belangrijk dat je dit duidelijk communiceert aan alle betrokkenen. Onderdeel van de nieuwe rol is het beëindigen van de ene zorgrelatie en het opstarten van de nieuwe zorgrelatie en dus ook het afsluiten van het ‘oude’ hulpverleningsdossier en het aanmaken van een nieuw hulpverleningsdossier. Ook is belangrijk dat je goed uitlegt wat je nieuwe rol inhoudt en wat dat betekent voor verdere communicatie over de toekomstige behandeling en ook bijvoorbeeld voor het beroepsgeheim en de dossierrechten van betrokkenen.

> Zie bijvoorbeeld de recente uitspraak CvT 22-04
> Wellicht ook interessant 'Familie en naasten helpen als orthopedagoog kan dat?'